Enkele jaren geleden hebben we bij ons op school, obs de Tweemaster uit Barendrecht, een Ultimaker zelfbouw 3D-printer via 3Dkanjers gekregen. We vonden het belangrijk om niet alleen de zogenaamde plusleerlingen de kans te geven met het project mee te doen. We wilden uitgaan van de verschillende talenten van onze leerlingen. Zo waren we op zoek naar bouwers, ontwerpers, technisch tekenaars, journalisten en ondernemers. We hebben alle leerlingen uit de groepen 5 tot en met 8 enthousiast gemaakt om mee te doen. Vervolgens hebben de leerlingen een motivatie geschreven die mocht worden ondersteund door tekeningen. Zo hebben we 25 leerlingen uitgekozen. Dat jaar hebben ze niet alleen de 3D-printer in elkaar gezet, maar ook verslag gedaan van het hele project. Hebben de leerlingen ontwerpen gemaakt en in Tinkercad uitgewerkt. En zijn deze ontwerpen geprint en verkocht.

Wat nu?

Nu dat project was afgerond wilden we proberen in alle groepen met de printer te werken. In een aantal groepen werkt dit al heel goed. Bijvoorbeeld in groep 7. Ieder jaar net voor de zomervakantie vieren we ons pleinfeest. Groep 7 zorgt al enkele jaren voor een kraampje op dit feest. In het kraampje worden zelfontworpen en geprinte producten verkocht. We werken met verschillende groepjes. We hebben een groepje dat zorgt voor de kraam en de aankleding daarvan. Er is een groepje leerlingen dat zorgt voor de reclame. Zij maken posters, teksten voor op de website en social media. Andere maken ontwerpen op papier en de technisch tekenaars maken deze ontwerpen vervolgens in Tinkercad. Dan is er ook nog een groepje dat een website maakt voor bestellingen. Dat is dit jaar nieuw, zo kunnen alle naam-producten nog voor de vakantie mee met de kopers. De leerlingen zijn ieder jaar heel enthousiast en werken zeer doelgericht en betrokken mee aan dit project.

In groep 8 is ieder jaar een ontwerpwedstrijd. Alle leerlingen maken een ontwerp voor een sleutelhanger voor het afscheid van groep 8 aan het einde van het jaar. Het winnende ontwerp wordt voor alle leerlingen geprint en meegegeven op de laatste schooldag.

Ook in groep 6 wordt de printer ingezet. De leerlingen maken in groepjes een bordspel dat aansluit bij de één van de zaakvakken en gebruiken de printer om bijvoorbeeld pionnen te ontwerpen en maken.

Om met de printer te kunnen werken in de onderbouwgroepen hebben we een Doodle3d aangeschaft. Hiermee kunnen de kinderen op een tablet tekeningen maken die door de 3D-printer kunnen worden geprint. In de kleutergroepen kunnen deze tekeningen aansluiten bij het thema. In groep 3 worden de nieuw aangeleerde letters getekend, geprint en opgehangen in de klas.

Toekomst

Technologische ontwikkelingen gaan razendsnel. We weten nu nog niet wat de toekomst brengt. Dat vraagt om nieuwe vaardigheden. 21st century skills zijn dan ook van belang. Het inzetten van de 3D-printer draagt bij aan de ontwikkeling hiervan en het enthousiasme van de leerlingen laat ons zien dat we op de goede weg zijn.

Auteur: Joyce de Beer, Groepsleerkracht/ict- coördinator Obs de Tweemaster Barendrecht

Eigen&Wijzer bestaat uit 27 kinderopvang locaties met dagopvang, peuteropvang, buitenschoolse opvang en gastouderopvang. Bij de buitenschoolse opvang locaties staan kinderen (4 – 13 jaar) en hun ontwikkeling centraal. In een veilige omgeving met individuele aandacht van onze pedagogisch medewerkers worden ze uitgedaagd hun talenten te ontplooien en hun interesses te verdiepen en/of te verbreden. In het kader van kinderparticipatie denken kinderen zelf mee over workshops en activiteiten. 3D-printen is daarvan een voorbeeld.

Van start…

Wij werken in Loosdrecht samen met meerdere basisscholen waaronder met Jenaplan de Sterrenwachter. Deze school beschikt over een 3D-printer die wij in overleg gebruiken bij onze BSO-locaties met 8+ kinderen. Om ervoor te zorgen dat wij de kinderen optimaal kunnen begeleiden hebben wij Remco Liefting van 3Dkanjers uitgenodigd om ons een informatie sessie geven. De 3D-workshops wordt nu in Maarssen gegeven door locatiecoördinator en pedagogisch medewerker Kevin en in Loosdrecht door mijzelf (Laurens), pedagogische medewerker bij de BSO.

… naar workshop bij de BSO

Voorafgaand aan een activiteiten periode maken de kinderen samen met de pedagogisch medewerkers een nieuw workshop schema. De kinderen kunnen zich hier vooraf op inschrijven. Er is altijd een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. Voor de workshop 3D-printen kunnen wij in Loosdrecht 8 kinderen begeleiden. 

De workshop is verdeeld over vier sessies:

1. Kennismaking met de computer en het 3D werkprogramma Tinkercad.

Aan het begin van de eerste sessie vormen de kinderen groepjes van twee en nemen ze samen plaats achter een computer. Zo stimuleren we de samenwerking tussen de kinderen en kunnen de kinderen elkaar versterken en ondersteunen in wat ze graag willen maken. Techniek kan spannend zijn omdat het nieuw is. Al snel verwonderen de kinderen zich samen over de mogelijkheden.

De kennismaking met het programma staat voor op. De kinderen leren welke vormen er zijn, zoals vierkantjes, rondjes, driehoekjes enzovoort en hoe ze deze naar de printplaat slepen om ze daar te kunnen verwerken door ze te vergroten, te verkleinen, te vervormen en of te verhogen. Hierna is mijn vraag altijd om van de vormen iets te gaan creëren. Dit resulteert in kastelen, naamplaatjes, voetballen, etc. Daarnaast is er ook binnen Tinkercad een vormengroep met mannetjes of skelet onderdelen. Deze zijn tijdens de eerste sessie altijd favoriet bij de kinderen. In het eerste ontwerp komen er dan ook vaak de wildste en grootste ontwerpen op de Tinkercad bouwplaat.

Dit mag allemaal om het programma te leren kennen en de creativiteit te stimuleren om buiten de kaders te denken. Aan het einde van de eerste sessie geef ik de kinderen mee dat ze voor de tweede sessie met een plan moeten komen wat ze willen gaan maken. Daarbij geef ik de kinderen ook praktische tips wat de mogelijkheden zijn met de 3D-printer qua en qua tijd dat de printer moet draaien voor een ontwerp.

2. Plan maken: Wat willen de kinderen gaan maken? Begin maken in Tinkercad.

Bij de tweede sessie komen de kinderen dan vervolgens vaak met dat ze een pennenbakje willen maken, een telefoonhoesje of iets met hun eigen naam erop zoals een naambordje of een huisje. Deze ideeën gaan we dan ook echt ontwerpen. De uitdaging voor de kinderen hierbij is dat zij daadwerkelijk het ontwerp zo krijgen als ze dat in hun hoofd hebben.

Ik krijg dan ook vaak de vraag van de kinderen ‘Hoe kan ik het nu ook alweer groter maken?’, ‘Hoe krijg ik in de cilindervorm een gat?’ of ‘Hoe krijg ik deze vorm precies hetzelfde nog een keer?’. Voor mij als pedagogisch medewerker ligt daar vervolgens de geweldige taak om kinderen te laten nadenken en hoe ze een idee omzetten naar een concreet ontwerp. Natuurlijk staat het kind hierbij aan het roer… dus het kind probeert en voert uit en ik help daarbij waar nodig. Het is ‘leren door te doen’.

3. Werken aan het ontwerp in Tinkercad

Tijdens de derde sessie gaan de kinderen verder met hun ontwerpen. Dit gaat vaak al heel erg goed omdat de kinderen ondertussen dan al de nodige expertise opgedaan uit de voorgaande twee sessies.

4. Het ontwerp afmaken en indien mogelijk printen met de 3D-printer

Het vierde 3D-workshop moment vinden de kinderen supergaaf, want dan zien ze ook daadwerkelijk hun ontwerp geprint worden. Wij gebruiken hiervoor de Dremel 3D45 3D-printer. Afhankelijk van de ontwerpen worden er op deze dag meestal 1 of 2 ontwerpen geprint. De andere ontwerpen worden in de daaropvolgende dagen geprint en dan meegegeven aan de kinderen.

Het doel van de Workshop 3D-printen

Ons doel is om de kinderen bij de BSO spelenderwijs te ervaren hoe ze samen met anderen tot creatieve ideeën komen en hoe ze dit omzetten naar een concreet ontwerp. Daarbij moeten ze rekening moet houden met allerlei beperkingen die weer leiden tot nieuwe gedachten en ontwerpen. Dit proces van ontdekkend leren willen we graag stimuleren. Daarnaast willen we kinderen nieuwsgierig maken in het werken met de computer, het leren ontwerpen via een 3D-programma en de technische mogelijkheden van een 3D-printer.

Kinderen die echt geïnteresseerd zijn in dit creatieve proces willen we helpen om hun talent verder te ontwikkelen door vervolg workshops te organiseren. Hierbij krijgen ze dan een openvraag mee; ‘Hoe kun je de 3D printer inzetten om een probleem op te lossen?’.

De 3D workshop past ontzettend goed binnen de visie van Eigen&Wijzer. Het is vernieuwend, uitdagend, stimuleert probleemoplossend denken en kinderen kunnen hun talenten ontdekken.

Auteur: Laurens Lugtenaar, pedagogische medewerker BSO Eigen@Wijzer.

Aeres VMBO Almere speelt met haar onderwijs altijd in op actuele ontwikkelingen. Sinds dit schooljaar volgen leerlingen naast de groene praktijkvakken groen, bloem en dier ook interessante en lessen over Robotica. Op een unieke, eigentijdse manier maken de eerste- en tweedejaars leerlingen kennis met deze steeds belangrijker wordende technische ontwikkeling. Dit maakt Aeres VMBO Almere dé school van de toekomst.

De weg naar…

De veranderingen op het gebied van technologie, houd de scholen scherp. Voor Aeres VMBO Almere was het belangrijk om mee te groeien en de leerlingen zo goed mogelijk voor te bereiden op de toekomst. Naast de algemene groene praktijkvakken, maken leerlingen sinds dit schooljaar kennis met belangrijke en snelgroeiende technologie. Ik geef al meer dan tien jaar Natuur en Techniek lessen op het Aeres VMBO. Vorig jaar kreeg ik de unieke kans om een roboticalokaal in te richten en deze in te zetten bij de lessen Natuur en Techniek.

Afgelopen jaar heb ik met mijn naaste vakcollega’s van Aeres VMBO Almere verschillende beurzen bezocht en vertegenwoordigers gesproken op het gebied van Robotica. Dit was belangrijk, zodat er invulling kon worden gegeven aan de nieuwe praktijklessen. Dit heeft mij veel kennis gebracht en nu weet ik welke middelen ik kan inzetten tijdens de lessen. Bij de start en tijdens het schooljaar heeft 3Dkanjers ook een belangrijke rol gespeeld door informatie te delen en goede adviezen te geven.

De lessen

Tijdens de lessen maken de eerste- en tweedejaars leerlingen kennis met robotica en de inzet van deze leuke speeltjes in het dagelijks leven. Door een apart programma en hun eigen Ozobot, voelen leerlingen zich verantwoordelijk voor hun eigen ‘huisdier’. “Wij geven leerlingen ook altijd aan dat het robotje net zoiets is als een tamagotchi, er moet goed voor gezorgd worden”.

Naast er robotica wordt ingezet, leren leerlingen ook omgaan met de Dremel 3D-printer. Ik heb de afgelopen jaren steeds meer verdiept in deze leuke ontwikkeling en heb voor mijn studie een demo huis ontworpen en een maquette gemaakt. Hier is mijn voorliefde begonnen voor de 3D-printer en kan dit dan ook goed overbrengen op de studenten. ‘Mijn visie is dat we in de toekomst oneindig veel kunnen doen met de printers. Denk aan het printen van complete woningen, of in de zorg, zoals protheses. Maar ook restaurants werken hier al mee. Complete maaltijden en vormen kunnen geprint worden. Op deze verandering wil ik mijn leerlingen ook graag voorbereiden’

Onze kennis

Voor zowel robotica, als het gebruik van de 3D-printers, worden diverse ontwerpprogramma’s gebruikt. De docenten leren deze programma’s en de kennis van de onderdelen, door zelf te doen. Zo zijn de docenten middagen bezig met het aanleren van de bestaande programma’s, om deze vervolgens eigen te maken en enthousiast aan de leerlingen te leren. ‘Ik ga net zo lang door en zoek op internet hoe het werkt. Ik besef wel, dat ik mijzelf hierdoor soms op glad ijs begeef. Doordat ik soms niet alles weet op het gebied van robotica. Mijn ervaring is wel, dat ik dit gewoon aangeef bij mijn leerlingen en vervolgens samen proberen om het probleem te tackelen.’

De toekomst

Leerlingen staan momenteel te springen om naar deze les te mogen. Door het blijven ontwikkelen van de kennis van de docenten en het meegaan met de huidige technologie, worden de leerlingen op een leuke manier klaargestoomd voor de toekomst!

Auteur: Peerke Otte, leerkracht Aeres VMBO Almere

In het vernieuwde VMBO programma is 3D-printen een examenonderdeel. Zowel voor het profielvak produceren, installeren en energie (PIE) als het profielvak dienstverlening en producten (D&P) staat in het eindexamen een aantal deeltaken rondom 3D-printen.

Bij PIE dienen de leerlingen een ontwerp van een product te maken met behulp van 2D en 3D CAD-software en de uitvoering voor te bereiden. Bij D&P dienen de leerlingen een ontwerp en een product te beoordelen, te ontwerpen, te tekenen en te printen in 2D en 3D.

Veel scholen staan voor de keuze om één of meerdere 3D-printers aan te schaffen om leerlingen kennis te laten maken met 3D-printen. Dat blijkt in de praktijk vaak een lastige opgave. Tenslotte is niet elke printer even geschikt en ook lesmateriaal is nog slechts in beperkte mate aanwezig

Vanuit 3Dkanjers hebben we inmiddels meer dan. 5 jaar ervaring met 3D-printen in het VMBO en kunnen vanuit de praktijk leerkrachten goed adviseren over de te maken keuzes.

Deze keuzes gaan niet alleen over de aanschaf van een betrouwbare en geschikte 3D-printer, maar ook over welk 3D-tekenprogramma’s nu geschikt zijn voor VMBO leerlingen en hoe je dit goed integreert in het lesprogramma.

3D-printen start met 3D-ontwerpen

Regelmatig krijgen wij de vraag wat nu een goed 3D-tekenprogramma is voor leerlingen als ze zelf willen gaan ontwerpen in 3D, vaak in combinatie met 3D-printen. Nu zijn er tientallen 3D-tekenprogramma’s op de markt geschikt voor diverse doelgroepen en toepassingen en je moet dus goed bedenken wat je wilt gaan ontwerpen en het niveau van de gebruiker. Het tekenen van een huis vraagt om een andere manier van tekenen dan bijvoorbeeld een dinosaurus.
Kijken we naar het VMBO, dan is voor de onderbouw Tinkercad de beste keuze. Met Tinkercad kunnen leerlingen snel en eenvoudig ideeën omzetten naar een 3D-object. Tinkercad bestaat sinds 2011 en is in 2103 overgenomen door Autodesk. Autodesk is één van de grootste 3D-software ontwikkelaar in de wereld voor de professionele markt. Er is een aantal redenen waarom Tinkercad zo succesvol is:

1. Tinkercad is gratis.
2. Tinkercad werkt in de browser en je hoeft dus geen software te installeren.
3. Tinkercad is super makkelijk zelf te leren en kent een stijle leercurve.
4. De ontwerpen die gemaakt zijn in Tinkercad zijn zeer goed bruikbaar voor 3D-printen.

In de bovenbouw van het VMBO wil je met de leerlingen een stapje verder en ze kennis laten maken met goed parametrisch ontwerpen. Het heeft dan altijd onze voorkeur dat de keuze voor een 3D-ontwerpprogramma aansluit bij het bedrijfsleven of de vervolgopleiding en dat het toegankelijk is voor leerlingen. Wij zien bijvoorbeeld Fusion 360 van Autodesk als een zeer gemakkelijk te leren programma dat zeer goed past bij de exameneisen. En voor het onderwijs nog eens gratis ook. (Voor meer informatie blog: Beste 3D-tekenprogramma’s voor onderwijs)

Gebruik van Fusion 360 in VMBO lesprogramma

Om te laten zien hoe je een printer in kunt zetten in het lesprogramma hebben wij hieronder een kort filmpje gemaakt waarin we demonstreren hoe een opdracht uit het 2018 examen van VMBO-GL, profielvak PIE – CSPE GL uitgewerkt kan worden. In het filmpje maken we een schets op basis van de geleverde werktekening, zetten we deze om in een 3D-model en maken hier vervolgens een 2D-werktekening van. Tot slot exporteren wij het 3D-model naar Cura, zodat deze geprepareerd kan worden voor de 3D-printer.

Het kiezen van de juiste 3D-printer

Helaas is de 3D-printer (nog) geen plug-and-play apparaat en het vraagt van de leerkracht en leerlingen enige (voor)kennis om een goede 3D-print te kunnen maken. Hierbij geldt ook niet dat een dure printer per definitie minder voorkennis vraagt en gemakkelijker te gebruiken zou zijn zoals wel wordt gedacht.

In onze ogen zou een school de volgende criteria moeten hanteren bij de aanschaf van een 3D-printer, nadat hier bewust voor gekozen is:

1. Het moet een kwalitatief goed apparaat zijn;
2. De 3D-prints moeten er goed uit zien;
3. De technische mogelijkheden van de 3D-printer moet passen bij de soort 3D-printopdrachten die worden gegeven;
4. Een adequate (technische) ondersteuning van de fabrikant of toeleverancier. Niet alleen digitaal, maar ook fysiek bij jou op school.
5. Bij voorkeur een 3D-printer gebaseerd op open source of, als het niet anders kan, een gesloten systeem met ondersteunende (Slice) software dat up-to-date wordt gehouden.
6. De toeleverancier heeft verstand van 3D-printen in de context van onderwijs.

Kortom, ons advies is om een 3D-printer te kopen van een fabrikant die een bewezen goed apparaat levert, aantoonbare nazorg levert op school wanneer de 3D-printer het af laat weten en die aantoonbaar verstand van 3D-printen in een onderwijsomgeving heeft en de leerkracht inhoudelijk kan ondersteunen bij het toepassen van 3D-printen in het klaslokaal.

3Dkanjers, 3D-print specialisten voor het onderwijs

3Dkanjers stimuleert talentontwikkeling voor wetenschap en techniek met behulp van de 3D-printer in het onderwijs. Dit doen wij al meer dan 5 jaar en zijn nu de nummer één aanbieder die zich alleen maar bezighoudt met 3D-printen in het primair en voortgezet onderwijs. Op dit moment ondersteunen wij meer dan 650 scholen in zowel het PO als het VO bij de inzet van de 3D-printer in het curriculum. En dit aantal is sterk groeiende.

Wij bieden onder meer 3D-arrangementen aan waarin naast een 3D-printer ook kennis en lesmateriaal wordt geleverd. Sinds jaar en dag werken wij nauw samen met onze vertrouwde partner Ultimaker en sinds 2018 ook met Dremel (Bosch). Deze fabrikanten hebben het stimuleren van toekomstgericht onderwijs hoog in het vaandel staan en leveren daarom goede en betrouwbare 3D-printers, geschikt voor alle typen onderwijs. Wij kunnen uiteraard ook alle 3D-printers van deze fabrikanten “los” leveren, zonder een 3D-arrangement.

3D-arrangementen en 3D-printers voor het VMBO

3D-printers met begeleiding en lesmateriaal

3D-printers zonder begeleiding

Meer informatie?

Maak kennis met 3Dkanjers. Wij komen graag bij je langs om toe te lichten wat wij voor je kunnen betekenen. Verstuur je vraag via onderstaande formulier of stuur je bericht naar info@3dkanjers.nl. Bellen mag natuurlijk ook, hier vind je onze contactgegevens.