Een 3D-object bij een (basis)school in de buurt laten 3D-printen? Het kan vanaf 2 november via 3DkidsCompany.nl. Het 3D-platform dat ondernemerschap bij leerlingen stimuleert met behulp van de 3D-printer.
3DkidsCompany is een initiatief van 3Dkanjers. Inmiddels zijn meer dan 550 scholen (primair en voortgezet onderwijs) verbonden aan 3Dkanjers en hebben zij een 3D-project met 3Dkanjers doorlopen. In de meeste gevallen hebben de leerlingen de printer ook zelf gebouwd!

De 3D-printer wordt op diverse manieren ingezet in het klaslokaal en vaak kiezen leerkrachten om met leerlingen een bedrijfje te starten rondom 3D-ontwerpen en 3D-printen. Zo worden de vaardigheden onderzoekend, ontwerpend én ondernemend leren in de praktijk verder ontwikkeld.Om ondernemerschap bij leerlingen te stimuleren, heeft 3Dkanjers de afgelopen maanden het 3D-platform 3DkidsCompany ontwikkeld. Leerlingen (groep 6, 7, 8 PO en klas 1 en 2 VO) kunnen via 3DkidsCompany hun eigen bedrijf opzetten en onder de aandacht brengen. Daarnaast kan de buitenwereld zien welke scholen te benaderen zijn om objecten te laten ontwerpen en/of te laten printen. Ook kunnen scholen zich via het platform verbinden wanneer ze meer “productiecapaciteit” nodig hebben.

Voor leerlingen is dit niet enkel een kans om hun eigen 3D-printer en kennis hierover te delen met mensen uit hun buurt, ze kunnen zo ook hun ondernemende talenten (verder) ontwikkelen en aan iedereen laten zien. Dit alles wordt ondersteund met lesmateriaal rondom ondernemen met de 3D-printer.

3DkidsCompany is toegankelijk voor alle PO en VO scholen met een 3D-printer in Nederland. Inmiddels gaan meer dan 30 scholen uit de regio Hoogeveen mee doen aan 3DkidsCompany dankzij de ondersteuning van Provincie Drenthe, Gemeente Hoogeveen en Rabobank Zuidwest-Drenthe.

Als het aan 3Dkanjers ligt, hoeft de 3D-printer nooit meer stil te staan.

Kijk op 3DkidsCompany.nl voor meer informatie.

‘Wat doe je in vredesnaam met een 3D-printer op school? Je kunt er alleen wat dingetjes mee printen’ of ‘wat heeft zo’n printer nou met onderwijs te maken?’ zijn veelgehoorde vragen die ik tijdens een willekeurig gesprek gesteld krijg als ik over onze 3D-printer begin. Voor veel mensen is de 3D-printer niet meer dan een ‘gadget’. De verbinding met onderwijs is al helemaal vergezocht. Maar hoe zorgen we ervoor dat we gaan verbinden?

In november 2013 raakten mijn team van de Mariaschool en ik geïnspireerd door de mogelijkheden van het apparaat. Als cadeau voor onze nieuwe school kregen wij van onze oudervereniging een Leapfrog Creatr Dual Extruder. Al snel werd het apparaat dagelijks aan het werk gezet en werden de leerlingen enthousiast. Aangezien de 3D-printer destijds nauwelijks werd gebruikt binnen het onderwijs, was het lastig om aan lesmateriaal te komen of het te ontwikkelen. Dat leerlingen zelf prima in staat zijn om mee te denken en te beslissen binnen hun eigen leerproces werd al snel duidelijk: het waren voornamelijk de leerlingen die met allerlei ideeën kwamen. Tinkercad werd ontdekt en zo ontstonden er langzamerhand steeds meer raakvlakken met het vak techniek en de 21st century skills, zoals programmeren, ontwerpen, het probleemoplossend vermogen en het onderhoud van de printer.

Eigentijdse invulling

Het is van groot belang onze leerlingen in contact te brengen met nieuwe technologieën en bijbehorende vaardigheden. In de eerste plaats omdat de leerlingen behoren tot de generatie die zich bezig gaat houden met de ontwikkeling en toepassing van deze technologieën, maar ook om ze bewust te laten worden van hun eigen talenten, interesses en vaardigheden. Daarnaast is het een mooie toevoeging aan het techniekonderwijs binnen de school, met het oog op het jaar 2020, waarin van alle basisscholen wordt verwacht een leerlijn techniek te hebben opgezet en er structureel lessen worden gegeven.

De provincie Drenthe neemt deze ontwikkeling serieus en heeft besloten in 2016 subsidies te verlenen aan basisscholen in de provincie. Hiermee willen ze op een eigentijdse wijze invulling geven aan de leerlijn techniek. Veel Drentse scholen hebben hier gebruik van gemaakt. Ook onze stichting Primenius heeft al haar Drentse scholen voorzien van een printer van 3Dkanjers. Om de Groningse scholen van Primenius te voorzien van printers, is er contact gezocht met het bedrijfsleven. Zij hebben de cofinanciering verzorgd voor de Groningse scholen van Primenius, waardoor nu alle 33 scholen in Groningen en Drenthe over een 3D-printer beschikken.

Zorg voor verbinding

Juist het bedrijfsleven heeft baat bij deze ontwikkelingen. Door leerlingen te enthousiasmeren voor techniek kunnen we ervoor zorgen ze een bredere interesse te laten ontwikkelen. Dit biedt kansen voor de leerlingen in het vervolgonderwijs, maar ook voor de technieksector. Des te jonger die interesse kan worden gewekt, des te beter. Eén van de uitgangspunten van het nationaal techniekpact 2020 is dan ook dat techniekonderwijs een stuk aantrekkelijker kan worden als er verbinding ontstaat tussen scholen en het bedrijfsleven. Juist hier kan de 3D-printer een verbindende factor zijn tussen de scholen en het lokale bedrijfsleven. Op deze manier komen de leerlingen in aanraking met verschillende technische vaardigheden, maar ook met zaken als ondernemerschap en financiën. Leerlingen kunnen een samenwerking aangaan met een lokaal bedrijf om in een bepaalde vraag te voorzien. Kennis delen is dus van wezenlijk belang om verder te kunnen ontwikkelen. Primenius heeft er voor gekozen om elkaars kennis en expertise beter te benutten. Er is namelijk voldoende kennis aanwezig binnen je eigen stichting, mits je hiervoor de ruimte biedt en de mogelijkheid creëert. Daarom organiseren ze ‘inspiratiesessies’, waarin collega’s uit het werkveld hun kennis en expertise delen met andere collega’s. Op deze manier willen ze het delen van kennis een centrale rol laten spelen binnen het onderwijs, en hopen ze dat de passie en het enthousiasme over allerhande zaken tijdens deze sessies zorgen voor een positief en motiverend effect op de personeelsleden. Dit kan nèt het duwtje in de goede richting geven, waardoor het kan bijdragen aan een (nieuwe) ontwikkeling binnen onze scholen, waaronder het 3D-printen.

Maak het betekenisvol!

Zo print een bovenbouwgroep van basisschool de Banier in Zwartemeer winkelwagenmuntjes voor de plaatselijke supermarkt, worden er voor een modelbouwer onderdelen geprint (wat een week handwerk scheelt!) en heeft de plaatselijke fysiotherapeut modellen van rugwervels ontvangen om zijn patiënten uitleg te kunnen geven. Kortom: talloze mogelijkheden om de 3D-printer te (blijven) gebruiken binnen je hedendaagse (techniek)onderwijs en ervoor te zorgen dat je allerlei vakgebieden kunt integreren bij het gebruik van de printer. Als leerkracht kun je het onderwijs vormgeven rondom deze samenwerking: hoeveel (centi)meter materiaal heeft de printer verbruikt? Wat kost een rol, hoeveel meter zit er op een rol en wat kost dan één print? Door een samenwerking ontstaat er ook de mogelijkheid om op excursie te gaan bij het betreffende bedrijf. Op deze manier ben je op een praktische manier aan het rekenen, maak je het voor de leerlingen betekenisvol èn vooral leuk! Door ook nog te rekenen met een bepaalde winstmarge kun je op deze manier de leerlingen een eigen onderneming laten opstarten, waar ze ook nog een leuke verdienste aan overhouden om bijvoorbeeld een uitje te organiseren. Leerlingen maken hierdoor niet alleen kennis met het lokale bedrijfsleven, maar leren ook beter om te gaan met geld en komen in aanraking met ondernemerschap. Daarnaast werk je op deze manier actief aan burgerschap, door de leerlingen te laten participeren in de (plaatselijke) maatschappij. En hoe mooi is het als mensen uit het bedrijfsleven de leerlingen hierin kunnen begeleiden?

Samen sterk

Om onze leerlingen voor te bereiden op onze snel ontwikkelende samenleving, is het belangrijk dat leerlingen een centrale, sturende rol hebben binnen hun eigen leerproces. Zelf keuzes maken die aansluiten bij hun behoeften. En dit kunnen ze! Om dit goed te begeleiden, vraagt dit een andere rol van de leerkracht. Het dwingt je jezelf op te stellen als coach en friendly mediator. Door de leerling eigenaar te maken van zijn of haar leerproces, geef je de leerling een stuk verantwoordelijkheid, wat zorgt voor meer betrokkenheid. Aangezien dit nauw aansluit bij de visie van onze stichting Primenius, sluit het project van 3Dkanjers hier naadloos bij aan. Juist doordat de leerlingen een centrale rol spelen in de bouw van hun eigen printer en het gebruik hiervan, zorg je voor betrokkenheid, samenwerking, enthousiasme, zet je de leerlingen in hun kracht en geef je ze de mogelijkheid hun eigen talenten te ontdekken. Het zoeken van samenwerking en het delen van kennis en expertise zijn van wezenlijk belang om ons verder te kunnen ontwikkelen. Want waarom zou je in je eentje werken en leren als het ook samen kan?

Auteur: Rik Bergmann
Onderwijsspecialist ICT-didactiek voor stichting Primenius 
Leerkracht groep 6/7/8 op de Mariaschool in Eelde-Paterswolde

“Meester, wij willen graag een project over waterraketten doen; hoe maak je die?”

Dit was de vraag waar een antwoord uit kwam, wat zowel de leerlingen en ik niet hadden verwacht. Op dat moment waren de kinderen druk bezig met het bouwen van de 3D-printer en tijdens het 3Dkanjersproject heb ik de vraag gesteld aan de kinderen hoe ze de 3D-printer zouden kunnen gebruiken bij het maken van waterraketten. De dop was als eerst aan de beurt, logisch; dat gepiel met zo’n kurk ook steeds. Dit bleek een succes en de fles knalde gelijk een stuk harder, maar wel als een ongeleid projectiel. Vleugels waren daarop het antwoord en samen hebben we een fles gekozen met een ideale vorm; de Pellegrino fles. Ook is er een kop gemaakt die perfect op de fles past en om het geheel wat professioneler over te laten komen geen fietspomp, maar een aansluiting voor een mini-compressor en het knallen kon beginnen.

Remco Liefting van 3Dkanjers heeft het project opgemerkt en samen is de waterraket nog verder ontwikkeld. Een prachtig proces waarbij kinderen veel leren door te ontdekken, trial & error. Deze pragmatische aanpak heeft de kinderen ruimte gegeven om te creëren, deze creaties uit te werken tot prototypes en vervolgens na eventuele aanpassingen definitief te vervaardigen. Het heeft vaak fout mogen gaan en dat dit mag en er zelfs bij hoort is voor kinderen een eye-opener geweest. Leuk om te noemen is dat dit project ook opgemerkt is door Ultimaker en het graag heeft willen gebruiken ter promotie van het gebruik van 3D printers in het onderwijs, in de vorm van een filmpje.

Een prothese voor de gans uit de 3D-printer

Enkele weken later is de 3D-printer weer een fantastisch middel gebleken om een dergelijk ontwikkelproces vorm te geven. Dit keer was er een idee van een leerling om een gans een prothese te geven. Wederom kreeg ik de vraag of dit mogelijk zou zijn en wederom moest ik een concreet antwoord schuldig blijven, maar luidde het antwoord: “we kunnen het in ieder geval proberen!” Een eendenpoot was snel gemaakt met de 3Dprinter, maar al snel zagen de leerlingen in dat het aanbrengen van de prothese een heikel punt zou zijn. De pasvorm zou van cruciaal belang zijn, maar daar zat nou net het probleem; hoe krijg je de pasvorm perfect voor een eendenpoot. Het positief was snel gemaakt met behulp van een gipsen afdruk.

De opdracht hierna was dus: “zoek uit hoe we een voorwerp als diditaal 3D beeld kunnen krijgen.” Hier stapten de kinderen (en de leerkracht) in een nieuwe dimensie in de digitale wereld, het 3D scannen. 3Dkanjers en Ultimaker stelden een 3D scanner beschikbaar. Toen eenmaal de 3D scan er was kon er uitgeprobeerd worden op de gans. Heel veel modellen zijn de revu gepasseerd, uiteindelijk is een soort knuppel vormige prothese het beste voor de gans gebleken. Er is daarna nog veel doorontwikkeld met de bevestiging van de prothese en met verschillende hoogtes van de poot. En nog steeds is het in ontwikkeling. Inmiddels wordt er getest met Innoflex filament.

Al met al een prachtig leerproces waarin kinderen het voortouw nemen en beslissingen moeten maken en uitproberen. Ook dit project is niet onopgemerkt gebleven. Er is een uitgebreide reportage gemaakt door verschillende media (jeugdjournaal, de Telegraaf, Dagblad vh Noorden, radio 2 en de plaatselijke kranten). Eind september heeft dr. Poll (die van National Geograpic) zelfs Diever bezocht en met de leerlingen gesproken over Gans Freek.

Freek van Iersel, leerkracht op De Singelier in Diever.

Vandaag start onze partner Doodle3D een nieuwe kickstarter campagne voor hun Doodle3D Transform App. Het is de opvolger van de Doodle3D waarmee je vrij intuïtief een 3D-ontwerp (een doodle) kan maken. De nieuw Transform App is nog steeds zeer makkelijk te bedienen, maar heeft veel meer mogelijkheden. De interface is nu verdeeld in twee helften. Links maak je de bekende doodle door met je vinger een object te tekenen. In de rechterzijde van het scherm kan je alles manipuleren in 3D. Volgens ons is deze nieuwe App echt een verrijking en sluit het goed aan bij de belevingswereld van kinderen en met name in de middenbouw.

Er is een beta versie van de Doodle3D Transform App en Doodle3D zoekt nu ‘funding’ om een goed werkende versie op de markt te brengen via een kickstarter campagne. Doe je mee? De campagne loopt tot 21 oktober 2016. Ga naar: http://www.doodle3d.com of direct naar hun pagina op KickStarter.

3Dkanjers gaat in samenwerking met circa dertig basisscholen uit de omgeving van Meppel op vrijdag 2 en zaterdag 3 september in de Gasfabriek vijfhonderd medailles printen voor de SNS-Kidsrun 2016.

Vier basisscholen uit de gemeente Meppel deden mee aan de wedstrijd om een medaille te ontwerpen voor de SNS-kidsrun 2016. Een jury van de SNS-Bank en de Meppel City Run heeft dit jaar het ontwerp van Puck van de Laan van Kindcentrum Talent gekozen. Ieder jaar zullen vier of vijf andere basisscholen een 3D ontwerp maken.

Het 3D-printen van vijfhonderd medailles is één van de 3Dkanjers projecten voor basisscholen in deze regio. Zo worden er zelf ontworpen brillen geprint bij Guus Brillen, kunnen leerlingen in het Drukkerijmuseum zet- en druktechnieken van weleer en nu ook van de toekomst ontdekken en loopt in Diever, dankzij de leerlingen van de Singelier, een gans rond met een 3D poot. Verschillende basisscholen hebben zelfs een eigen webshop geopend waar 3D geprinte artikelen besteld kunnen worden. Het project van 3Dkanjers wordt in deze regio ondersteund door het Ondernemersfonds Meppel, de Ronde Tafel Meppel en de Rabobank. Het printmateriaal voor het 3D-printen van de 500 medailles is aangeboden door Innofil3D uit Emmen. Daarnaast ontvangt het project subsidie van gemeenten en de provincie.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Vanmorgen (4 juni 2015) ontvingen enkele leerlingen van Het Roessingh, school voor leerlingen met een lichamelijke beperking of meervoudige handicap, een prachtige nieuwe Ultimaker 3D-printer cadeau. Deze printer is beschikbaar gesteld door 3Dkanjers, de Rolfgroep en Ultimaker.

Enkele maanden geleden hebben twee leerlingen van de nieuwe Veste uit Coevorden opdracht gekregen om deze printer zelf te bouwen. Dat was een hele uitdaging. Weken lang zijn ze aan het sleutelen geweest. Maar het is ze gelukt! Vanmorgen was de officiële overdracht.

Joris en Delano, leerlingen van Onderwijscentrum Het Roessingh namen de printer in ontvangst. Maxime en Robin, leerlingen van de Nieuwe Veste, namen alle tijd om de printer te installeren, te demonstreren en er was nog tijd voor een interview.

Klik hier voor de foto’s.

Maxime, Robin, dhr. Engel, dhr. Kok (3Dkanjers) en de Rolfgroep Bedankt!

Leerkrachten die starten met een 3Dkanjers Experience ontvangen van 3Dkanjers onder meer de handreiking 3D-printen in het klaslokaal en de speciale handreiking voor de leerlingen. In combinatie met de 3Dkanjers community website en de 3Dkanjers coach zijn ze hiermee in staat de 3Dkanjers Experience goed te begeleiden.

En wij zijn heel blij! Vanaf nu hebben we ook het Inspiratieboek 3D-printen voor leerlingen en leerkrachten. Deels gemaakt door leerkrachten en leerlingen (en natuurlijk onze 3Dkanjers coaches). In het boek vind je onder meer een handig overzicht van 3D-ontwerpprogramma’s, praktische tips en 24 inspiratiekaarten.

Ga aan de slag met Rietveld, ontwerp een draagbare plant, maak een robot met LittleBits of help de wereld een handje met de 3D-printer. Bijna alle ideeën zijn zowel toepasbaar in het PO als VO (onderbouw). Een overzicht met de relatie naar de relevante kerndoelen hebben we ook in het boek opgenomen.

Het inspiratieboek is (gratis) te downloaden vanaf het besloten deel van de 3Dkanjers community website en is natuurlijk alleen bestemd voor scholen die betrokken zijn bij een 3Dkanjers Experience.

Als een van de eerste basisscholen van Groningen heeft basisschool de Tamarisk een 3D-printer. Het bijzondere is dat deze printer door leerlingen zelf is gebouwd met behulp van 3Dkanjers. Hiervoor hebben ze 3 leerlingen uit de groepen 7/8 van alle locaties uitgekozen, dus 9 in totaal. In ongeveer 6 weken tijd hebben de leerlingen een werkende 3D-printer gebouwd en kunnen ze straks zelf propellers e.d. kunnen 3D-printen. Ontworpen op hun eigen I-pads.

Op 19 mei kwam RTV Noord langs voor het maken van een radioverslag. Hoor hieronder wat ze te vertellen hebben.

Een aantal weken geleden zijn wij begonnen met de bouw van onze 3D-printer. Wat waren de kinderen enthousiast en uiteraard zijn ze dit nu nog steeds. Ze waren erg enthousiast geworden van de Kick Off die Jos Kok van 3Dkanjers bij ons gedaan heeft.

Het was natuurlijk een hele uitdaging om dit te doen met de groepen 5 t/m 8 samen, maar het ging wonderbaarlijk goed. We hadden 3 groepen gemaakt. De 3 leerlingen van groep 8 stuurden dit aan. Elke groep had een onderdeel gekregen om te maken. Samen gingen ze kijken wat ze moesten doen en welke materialen ze nodig waren. De materialen werden verzameld in een bak en pas als ze alle materialen hadden, konden ze aan de slag. Eén leerling las vanaf de computer voor wat ze moesten doen. Bij ons hadden ze pech dat de vertaalknop het niet deed, dus het moest daadwerkelijk in het Engels gebeuren.

Na 2 weken bouwen zaten alle losse onderdelen in elkaar en moest alles in het frame gebouwd worden. Omdat alles zo snel ging, hadden we contact gezocht met Jos Kok om te vragen of het allemaal in orde was. Jos kwam alle onderdelen controleren en gelukkig zat alles goed in elkaar. De kinderen waren erg trots op hun eigen bouwprestaties.

Omdat het bouwproces zo snel was gegaan, konden we nu onmogelijk met alle kinderen samen de onderdelen in het frame zetten. We hebben er toen voor gekozen om met één groep verder te gaan. De anderen gingen in tweetallen achter Tinkercad, om zo samen alles uit te proberen. Vooraf had ik de kinderen laten zien, hoe Tinkercad een “beetje” werkt. Zelf had ik hier natuurlijk ook niet zoveel verstand van. De belangrijkste dingen heb ik de kinderen verteld en erbij gezegd, dat ze het mij daarna maar moesten leren. Ondertussen heb ik ook daadwerkelijk heel wat dingen bij geleerd. Wat zijn de kinderen snel in het ontdekken, hoe een programma werkt. Verschillende ontwerpen hebben we voorbij zien komen zoals een vrachtwagens, raketten, auto’s, poppetjes enz.

In de tijd dat de anderen aan het ontwerpen waren, is de bouwgroep verder gegaan met het in elkaar bouwen van de printer. Hier zijn ze nog 2 vrijdagmiddagen mee bezig geweest. Aan het einde van de 2e vrijdag middag zat de 3D-printer in elkaar en uiteraard moest hij die middag nog getest worden. We hebben de 3D-printer aan de computer aangesloten en de stappen gevolgd die Cura aan gaf. Dit alles duurde iets langer dan 15.00 uur. De kinderen waren eigenlijk al vrij, maar ze waren zo enthousiast dat hij het deed, dat een aantal maar even naar huis hebben gebeld om te vertellen dat ze wat later waren. Ze moesten zien dat de printer het deed. En ja hoor even later deed hij het. ’s Middags hebben we Jos gebeld met het heugelijke feit dat onze printer het deed.

De week daarna zijn we begonnen met printen, alleen onze printjes kwamen er nog niet mooi uit. We hebben toen foto’s van de printjes gestuurd naar Jos. We kregen een aantal tips terug wat we konden veranderen of aanpassen. Voordat we dit zelf konden proberen, kwam gelukkig Remco Liefting van 3Dkanjers langs om onze printer na te kijken. En wat bleek, de plaat stond niet goed afgesteld. Er mocht maar één a4tje tussen de plaat en de kop passen.

Omdat de 3D-printer nu klaar is, zijn de kinderen begonnen om dingen te ontwerpen voor moederdag. Een hanger, sleutelhanger en een magneet zijn de dingen die de kinderen gemaakt hebben. Nu gaan ze aan de slag om iets te ontwerpen voor zichzelf en uiteraard ook nog voor vaderdag. De kinderen zijn nog altijd enthousiast over de 3D-printer. Ze zijn trots op zichzelf dat ze samen een 3D-printer hebben gebouwd, dat ze dingen kunnen ontwerpen en dat de printer ook daadwerkelijk werkt.

Zelf vond ik het een geweldig project om te doen. Het leek mij in het begin erg lastig omdat ik zelf niet technisch ben, maar om de printer te bouwen hoef je ook niet perse technisch te zijn. De bijeenkomst (de intake) vooraf aan het bouwproject vond ik wel erg handig, je weet net iets meer over wat je te wachten staat. Wat ik wel zou adviseren is om toch wat meer instructie te geven over Tinkercad, zodat je samen met de kinderen hier ook het meeste uit kunt halen.

Henrianne Gommer, leerkracht o.b.s mr Halma – Oranjedorp

Kennisoverdracht is nu en in de toekomst de meest voorkomende onderwijsvorm. ICT zal een steeds groter wordende rol gaan innemen om als middel te dienen. OBS de Delta uit Assendelft wil de mogelijkheden die ICT biedt ten volle benutten om het leerrendement te verhogen. De vaardigheden die kinderen straks nodig zullen hebben in de maatschappij zal voor een gedeelte varen op hoe ICT vaardig ze zijn. En ook hier willen zij een basis in vormen. Ten onrechte wordt verondersteld dat jongeren zo handig zijn met computers en dergelijke. Deze school van de toekomst wil leerlingen in staat stellen om met behulp van ICT te leren en daar verantwoord, kritisch en creatief mee om te gaan. Vandaar dat ze gekozen hebben om een 3Dkanjers Experience te starten.

In dit filmpje vertellen 3 leerlingen van OBS de Delta over de 3D-printer en dagen zij je uit om een 3D-object te maken, zodat zij die zometeen kunnen uitprinten.